De Vrouwvliet, onze huis-, tuin- en keukenwaterloop, is ondertussen genoegzaam gekend. Maar wisten jullie ook dat het woord “vliet” in Mechelen een meer sacrale betekenis heeft ? De vlietjes in de Mechelse stadskern worden dan ook in hun volle glorie hersteld.
Cijfer van de dag: 22,11 km
Preambule: ja, ja, op die Mechelse aa zijn we best wel fier, ze lijkt dan ook sterk op de officiële Nederlandse aa. In Mechelen zeggen we dan ook met gepaste trots:
Er staat weer waater in de straaten … van aan de staatie tot aan het seminaarie.
Mechelen is van oudsher een waterstad met de kronkelende Dijle als belangrijkste levensader. De rivier splitste de historische binnenstad in twee delen: de benedenstad en de bovenstad.
De bovenstad, op de linkeroever van de Dijle, is de oudste stadskern. Door de hogere ligging was dit gedeelte immers makkelijker te verdedigen en was er minder gevaar voor overstromingen.
De enige vliet in dit deel was de Zandvliet in de omgeving van de Zoutwerf.
De benedenstad, op de rechteroever, groeide op de aanslibbingen van de rivier en werd bijgevolg doorsneden door talrijke vlieten. Hierdoor was het een zeer moerassig en moeilijk bewoonbaar gebied. De voornaamste vlieten, in feite bijriviertjes van de Dijle, waren de Melaan, de Heergracht en de Vrouwvliet. Later kwamen daar nog de Koolvliet, de Vleeshouwersvliet en de Nieuwe Melaan bij.
De vlieten hadden verschillende functies:
- Het waren afwateringskanaaltjes en riolen.
- Ze brachten het nodige water aan.
- Ze maakten het gemakkelijker om branden te blussen.
- Ze maakten transport voor de nijverheid (o.a. brouwerij, leerlooierij, slachterij, stoelenmakerij) mogelijk.
Door de industrialisering en de sterke toename van de bevolking in de 19de eeuw werden de vlietjes echter open riolen en de oorzaak van ziektes en epidemieën.
In de periode 1883 – 1907 werden vele vlietjes voorzien van rioolbuizen en daarna gedempt, andere werden overwelfd.
Alleen ’t Groen Waterke (foto) bleef bestaan.
Op de Dijle werden sluizen geplaatst en de wateroverlast werd opgevangen via een omleidingkanaal (de Afleidingsdijle).
Sindsdien kent de binnenstad geen overstromingen meer.
Toch zijn er in het straatbeeld nog sporen die de aanwezigheid van de vlieten verklappen:
- ramen die nergens op uitkijken;
- verborgen open plekjes;
- straatnamen;
- constructies opgetrokken met lichte materialen zodat de drassige bodem van een vliet hen kan dragen.
Stad Mechelen wil het water terug zichtbaar en beleefbaar maken.
Water wordt opnieuw een meerwaarde in het straatbeeld en draagt bij tot de kwaliteit van het stadsleven.
De laatste tien jaar onderging het openbaar domein van de binnenstad dan ook een metamorfose waarbij water steevast een belangrijke plaats inneemt.
Benieuwd naar de gerealiseerde projecten? Hier vind je alle informatie.
